Γεννήθηκε στο Ορτάκιοϊ του Κυβερνείου Καρς το 1911, όπου είχε μεταναστεύσει ο παππούς του Αβραάμ Λαυρεντίδης το 1878, όπως και δεκάδες χιλιάδες Έλληνες από τον Πόντο εγκαθιστάμενοι σε περίπου 80 χωριά της περιοχής.
Η οικογένεια του Ισαάκ Λαυρεντίδη μαζί με πολλές άλλες οικογένειες και ύστερα από πολλές ταλαιπωρίες βρήκε καταφύγιο το 1923 στο χωριό Λευκώνα Σερρών. Χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα το 1967, θα αφηγηθεί την πορεία των προσφύγων από το Καρς. Το ηχητικό ντοκουμέντο έχει διασωθεί από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ακούστε το εδώ).
Ο Λαυρεντίδης ήταν μόλις επτά χρονών όταν ορφάνεψε. Ο πατέρας του πέθανε στο Βλαδικαυκάς και η μητέρα του στο Καραμπουρνού της Θεσσαλονίκης. Παρά τις δυσκολίες και την απουσία γονέων, ο Λαυρεντίδης σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σταδιοδρόμησε ως δικηγόρος στις Σέρρες από το 1938. Στον πόλεμο του 1940-41 υπηρέτησε ως διοικητής λόχου, με το βαθμό του έφεδρου υπολοχαγού πεζικού, όπου και τραυματίστηκε.
Μετά την κατάρρευση του μετώπου εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπως και πολλοί άλλοι Σερραίοι. Διατέλεσε Γενικός Γραμματέας της Επιτροπής Προσφύγων Σερρών, της οποίας πρόεδρος ήταν ο μητροπολίτης Κωνσταντίνος Μεγγρέλης. Πολιτεύτηκε για πρώτη φορά το 1946 με το Λαϊκό Κόμμα, και από τότε εκλεγόταν αδιαλείπτως βουλευτής Σερρών με τον Εθνικό Συναγερμό του Αλέξανδρου Παπάγου, την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση και τη Νέα Δημοκρατία μέχρι το 1990 (εκτός βεβαίως από την περίοδο της επταετούς δικτατορίας). Διετέλεσε επίσης κοσμήτωρ και αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων. Το 1956 πήρε μέρος σε 15μελή κοινοβουλευτική αποστολή στη Σοβιετική Ένωση. Το 1960 εξελέγη πρόεδρος του Κοινοβουλευτικού Ομίλου Ελληνοτουρκικής Φιλίας. Διατέλεσε επίσης μέλος πολλών κοινοβουλευτικών επιτροπών, και ως αντιπρόεδρος της Βουλής ήταν επικεφαλής κοινοβουλευτικών αντιπροσωπειών που επισκέφθηκαν την Ουγγαρία, τη Δανία και τη Βουλγαρία. Ως γνήσιος Πόντιος αγωνίστηκε με αυταπάρνηση και θάρρος για την υπεράσπιση των εθνικών δικαίων, και ιδιαίτερα του ποντιακού ελληνισμού.
Για το ήθος και τις ανεκτίμητες υπηρεσίες του στον ποντιακό κόσμο ανακηρύχθηκε επίτιμος πρόεδρος του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» και της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, καθώς και άλλων σωματείων.
Την ανεκτίμητη παρουσία και προσφορά του εμπλουτίζουν διαλέξεις, άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά και οι μελέτες του: «Πρόσφυγες εξ ανταλλαγής και ανταλλάξιμος περιουσία», «Τα πεπρωμένα της φυλής – Νέα ιστορική αφετηρία», «Η κατά το 1895-1907 μετοικεσία Ελλήνων Ποντίων του Καυκάσου εις Ελλάδα» (Αρχείον Πόντου 31), «Οι εκ της Σοβιετικής Ενώσεως Έλληνες ποντιακής καταγωγής και τα εκ της συνθήκης της Λοζάννης δικαιώματά των» (Αρχείον Πόντου, παράρτημα 15, 1986), «Το χάσμα μεταξύ των γενεών» κ.ά.
Με την εξαίρετο σύζυγο του Ελένη απέκτησαν τρία παιδιά, την Ευγενία, την Ειρήνη και τον Νικόλαο.
Ο Ισαάκ Λαυρεντίδης τιμήθηκε με το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας και με το Παράσημο Εθνικής Αντίστασης 1941-44, ως μέλος της Οργάνωσης Αναστάσεως του Γένους (ΟΑΓ). Πέθανε τον Ιούνιο του 1997 στην Νέα Σμήρνη και ετάφη στο κοιμητήριο της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο. Ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, λόγω της σεμνότητας του, έδινε στον απρόσεκτο και απληροφόρητο παρατηρητή την εντύπωση ότι ήταν ένας άνθρωπος συμβιβασμένος με την κρατούσα κατάσταση - ήταν, άλλωστε, πολιτικός της Δεξιάς - και ότι «δεν είχε φωνή». Ωστόσο, αυτός ο Πόντιος πολιτικός υπήρξε ένας από τους τολμηρότερους του ελληνικού κοινοβουλίου και του χώρου των οργανωμένων προσφύγων.
Τολμηρός, αλλά με πλήρη συναίσθηση των ενεργειών του
Ήταν ένας άνθρωπος που διέθετε μια από τις δυνατότερες αλλά, ταυτοχρόνως, και συνετότερες φωνές. Πολύ προσεκτικός σε αυτά που έλεγε, έγραφε και έκανε, τόσο πολύ που γι αυτόν, ακριβώς, τον λόγο τον εκτιμούσαν και τον σέβονταν πραγματικά όλοι όσοι τον γνώριζαν, εκτός από τους κάθε φορά κόλακες, που αφελέστατα τον ... χειροτόνησαν «Πατριάρχη των Ποντίων».
Επειδή ο Ισαάκ Λαυρεντίδης υπήρξε πολύ σοβαρός άνθρωπος, δεν του άξιζαν αυτές οι γελοιότητες, τις οποίες αντιπαρερχόταν με ένα συγκαταβατικό χαμόγελο.
Δεν δείλιασε να βροντοφωνάξει αλήθειες
Η μοναδική τολμηρότητα του Ισαάκ Λαυρεντίδη είναι ολοφάνερη από τρία γεγονότα, κυρίως, που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς
1.Τόλμησε να μιλήσει και να γράψει για την ανταλλάξιμη περιουσία και τη διασπάθισή της από τη συντηρητική παράταξη, σε μια εποχή που οι συνάδελφοι του στη Βουλή, που είχαν χρησιμοποιήσει την περιουσία των προσφύγων για να βγαίνουν βουλευτές, κατακεραύνωναν αμέσως εκείνους — όπως π. χ. ο Γιώργος Λαμψίδης και ο Κώστας Ασιατίδης — που κατήγγελλαν τη ρεμούλα των τρισεκατομμυρίων δραχμών της ανταλλάξιμης περιουσίας.
Οι ομιλίες και η αρθρογραφία σε διάφορα έντυπα του Ισαάκ Λαυρεντίδη δεν επιδέχονται αμφισβητήσεις, γιατί στηρίζονται σε αδιάσειστα στοιχεία, τα οποία ο Πόντιος πολιτικός ερεύνησε, μελέτησε και παρουσίασε, χωρίς φόβο και πάθος, υπηρετώντας την αλήθεια και τον προσφυγικό ελληνισμό. Η μελέτη του «Πρόσφυγες εξ ανταλλαγής και ανταλλάξιμος περιουσία» αποτελεί βασική πηγή για τους ασχολούμενους με το θέμα αυτό.
Δεν εκπαραθύρωσαν από την παράταξή του τον Ισαάκ Λαυρεντίδη οι ηγέτες της, γιατί — αν και τη σημείωσαν - δεν φοβήθηκαν τη φωνή του, επειδή οι ηγέτες του προσφυγικού ελληνισμού έκαναν και κάνουν πως δεν βλέπουν, δεν ακούν και δεν γνωρίζουν σε όλο της το μέγεθος τη μεγάλη αδικία που έγινε σε βάρος των γονέων τους, που υποχρεώθηκαν και πλήρωσαν με αίμα και ιδρώτα ... την αποκατάσταση τους.
2.0 Ισαάκ Λαυρεντίδης ήταν εκείνος που επέμενε στον όρο «Αλησμόνητες Πατρίδες» και όχι «Χαμένες Πατρίδες», τότε που το NATO, οι Αμερικανοί και οι Άγγλοι δεν επέτρεπαν ... σύννεφα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, για να μην διαταραχτεί η συμμαχία, που μοναδικό προορισμό είχε τη διάλυση του «κομμουνιστικού μπλοκ», πράγμα που πέτυχε, το 1989 — 1990, με τη συνδρομή και των γραφειοκρατών των λεγόμενων σοσιαλιστικών χωρών.
Ο όρος «Αλησμόνητες Πατρίδες», στον οποίο τόσο επέμενε ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, κρύβει μέσα του τον αλυτρωτισμό, την άποψη και την επιθυμία μαζί ότι «πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά μας θα 'ναι». Αυτός ο αλυτρωτισμός αποτελούσε εμπόδιο στα σχέδια του NATO, που έβαζε και βάζει σε πολύ υψηλότερο επίπεδο τη φιλία με την Τουρκία από ότι την Ελλάδα και τους Έλληνες, που λένε πολύ πιο εύκολα το «γιες», που συμφωνούν, δηλαδή, με όσα επιτάσσει η λυκοφιλική συμμαχία.
Ο αλυτρωτισμός, που χαρακτηρίζει, συνήθως, τους συντηρητικούς κύκλους, στην περίπτωση της «γείτονος Τουρκίας» αποτελούσε κάτι το απαράδεκτο και ο Ισαάκ Λαυρεντίδης πολύ εύκολα θα μπορούσε να γίνει το «μαύρο πρόβατο» της παράταξής του, αν οι ηγέτες της δεν ένιωθαν πλήρη βεβαιότητα για τη συναινετική στάση της συντριπτικής πλειοψηφίας της ηγεσίας του προσφυγικού ελληνισμού και ιδιαιτέρως των Ποντίων.
3.Οι «φιλικές σχέσεις» με τη «γείτονα Τουρκία», που αποτελούσαν, από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου (περίπου από το 1910, και με διακοπές, έως το 1933) και αποτελούν πάντα την πεμπτουσία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, δεν μπορούσαν και δεν μπορούν να επιτρέψουν σε κανέναν να αναφέρεται στα εγκλήματα των Τούρκων σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Θράκης - που αποτελούν αποδεδειγμένη γενοκτονία, που δεν αναγνωρίζει η ελληνική Βουλή - γιατί έτσι συνέφερε, πριν, στους Άγγλους και τους Γάλλους, και κατά τις τελευταίες δεκαετίες, στους Αμερικανούς.
Αντίθετα στην πολιτική αυτή και παρά το γεγονός ότι ήταν από το 1960 πρόεδρος του Κοινοβουλευτικού Ομίλου Ελληνοτουρκικής Φιλίας, ο Ισαάκ Λαυρεντίδης τόλμησε να μιλήσει από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 για τα εγκλήματα των Τούρκων, συνεχίζοντας τις καταγγελίες του Θεοφύλακτου Θεοφύλακτου, των μέσων της δεκαετίας του 1920, και δίνοντας, έτσι, τη σκυτάλη στους νεότερους για τον σύγχρονο, δύσκολο και μακροχρόνιο αγώνα, που συνεχίζεται ανοιχτά, πλέον, από το 1985 (από το Α' Παμποντιακό Συνέδριο της Θεσσαλονίκης), για τη δικαίωση των αδικοχαμένων θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας με την αναγνώριση της Γενοκτονίας σε βάρος του ελληνισμού της Ανατολής.
Δεν υπέστειλε ποτέ τη σημαία του αγώνα
Δεν ήταν, όμως, μόνον αυτές οι τολμηρές πράξεις του Ισαάκ Λαυρεντίδη, που τον καθιστούν ξεχωριστή προσωπικότητα μέσα στον προσφυγικό ελληνισμό. Ο ίδιος μίλησε με παρρησία — σε επίσης δύσκολους καιρούς — για τους Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, την οποία επισκέφθηκε το 1956, για τους νέους του χθες και του σήμερα, για τα πεπρωμένα της ελληνικής φυλής, μαχόμενος μέχρι το τέλος της ζωής του.
Πανος Καϊσίδης
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας
Η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών τιμά τον Ισαάκ Λαυρεντίδη
Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης
akontogiannidis@yahoo.gr
Σαν σήμερα, πριν από 23 χρόνια, έφυγε από τη ζωή, ο ευπατρίδης πολιτικός, ο
ανθρώπου που έδωσε τα πάντα στην πατρίδα και τους Ποντίους, Ισαάκ
Λαυρεντίδης. Οι συνάδελφοί του πολιτικοί τον χαρακτήριζαν εντιμο, σοβαρό,δίκαιο
και πατριώτη. Όποιον ρωτούσες, σου έδινε αυτούς τους χαρακτηρισμούς.
Γιατί ο Λαυρεντίδης, ήταν από την πάστα των ανθρώπων, που είχαν ζυμωθεί στους εθνικούς
αγώνες, και είχαν στιλβωθεί με υψηλά ιδανικά, που αλίμονο, στις μέρες μας
λοιδωρούνται από κάποιους, ως να είναι ξεπερασμένα.
Τον γνώρισα το 1973 στην Παμποντιακή Ένωση στην οδό Χαλκοκονδύλη της Αθήνας και
έκτοτε γίναμε πολύ καλοί φίλοι με κοινά ενδιαφέροντα και ανησυχίες για τον
Πόντο, τους Ποντίους, τα εθνικά θέματα, τη γλώσσα και την ιστορία.
Γεννημένος στον Πόντο, στο χωριό Ορτάκιοϊ του Καρς το 1911, ο Λαυρεντίδης
γνώρισε μικρός τα φρικτά γεγονότα, με τις διώξεις με τις εξορίες και τις εκτελέσεις
των Ελλήνων από τους Νεότουρκους του Κεμάλ. Γνώρισε την προσφυγιά, την
φτώχεια και την πείνα. Ήρθε στην Ελλάδα, δούλεψε σκληρά, σπούδασε,
δημιούργησε, πρόκοψε , πρώτα σαν αγρότης κι εργάτης και κατόπιν ως
δικηγόρος στην πόλη των Σερρών.
Το 1940 έσπευσε με χαρά στο προσκλητήριο της πατρίδος, στον πόλεμο
εναντίον των Ιταλών. Κατετάγη στο 19ο Σύνταγμα Σερρών, του συνταγματάρχη
Μπαλή και προωθήθηκε στην πρώτη γραμμή τον Δεκέμβριο του ΄40. Με τον 9ο λόχο
που διοικούσε, πήρε μέρος στην πιο φονική μάχη με τους Ιταλούς, στην Εαρινή
επίθεση, στο Ύψωμα 731. Από τους 240 άνδρες της μονάδος του, έμειναν μόνο 80!
Ο ίδιος τραυματίσθηκε σοβαρά στις μάχες δυο φορές. Και όταν ο ανθυπίατρος
Λεωνίδας Κουβαράς συνέστησε στον Πόντιο αξιωματικό Λαυρεντίδη να μεταφερθεί
λόγω των τραυμάτων του στα μετόπισθεν,εκείνος του απάντησε με λεβεντιά μπροστά
στους στρατιώτες του:
“ Μα τι λέτε γιατρέ, γι΄αυτές τις … γραντζουνιές θα αφήσω τον Λόχο ; Εμείς στα
χωριά μας γνωρίζουμε σοβαρότερους τραυματισμούς στις αγροτικές μας ασχολίες
και δεν δίνουμε σημασία…”
Τα λόγια του νεαρού αξιωματικού βύθισαν σε μεγάλη σκέψη τον γιατρό Κουβαρά,
αλλά ταυτόχρονα και θαυμασμό για την περιφρόνηση που έδειχνε στον κίνδυνο και
στον θάνατο.
Ετσι ο υπολοχαγός Λαυρεντίδης που τιμήθηκε δυο φορές με το χρυσούν αριστείον
Ανδρείας, παρέμεινε στην διοίκηση του Λόχου παίρνοντας μέρος στις μάχες που
ακολούθησαν, δεμένος με τους επιδέσμους.
Πολέμησε με τους άνδρες του σκληρά έως την συνθηκολόγηση, που τους ανάγκασε να
συμπτυχθούν προς τα Ιωάννινα. Στο Μάζι, ένα μικρό χωριουδάκι έξω από τα
Ιωάννινα παρέδωσαν τον οπλισμό τους και ο Λυρεντίδης επί κεφαλής ομάδος
στρατιωτών που κατήγοντο από την Νότιο Ελλάδα ξεκίνησαν πεζή μέσω Καλαμπάκας
για την Αθήνα, μετά από δεκαήμερη επίπονη και γεμάτη κινδύνους διαδρομή.
Ο Λαυρεντίδης υπήρξε μεγάλος πατριώτης. Οι συμπολίτες του στις Σέρρες τον έστελναν να τους εκπροσωπήσει στη Βουλή αδιαλείπτως, επί 40 συναπτά έτη, έως το
1990.Χρημάτισε αντιπρόεδρος της Βουλής και η παρουσία του και η συνέπειά του
στο Κοινοβούλιο ήταν υπόδειγμα για τους νεωτέρους του.
Περιττό να γραφεί το τι προσέφερε στους Ποντίους. Δεν έκαμε ποτέ διακρίσεις
στους συμπατριώτες του.Βοηθούσε τους πάντες και τεράστια ήταν η συμβολή του
στην δημιουργία της νέας Μονής της Παναγίας Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου.
Εκεί, κοντά στο ιστορικό μοναστήρι, κείται ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, μαζί με άλλες
μεγάλες προσωπικότητες του Πόντου, ως θεματοφύλακες των ιερών και των
παραδόσεων της φυλής μας.
Τον συνάντησα, χωρίς να ξέρω ότι ήταν η τελευταία φορά, σ’ ένα γραφείο που
χρησιμοποιούσε τιμής ένεκεν στη Βουλή όταν είχε αποσυρθεί της πολιτικής.
Του είχα δώσει ένα αντίτυπο του βιβλίου μου «Ήρωες και προδότες στην κατοχική
Ελλάδα» όπου αναφερόμουν και στη δική του δράση. Τον είδα για πρώτη φορά να
βουρκώνει σαν το ξεφύλλιζε. Μου μίλησε για την εποχή εκείνη με τρεμάμενη φωνή.
Μετά για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η πατρίδα, για τον Πόντο, για τους
Ποντίους, βουρκωμένος, λες και τους αποχαιρετούσε Μάταια
προσπαθούσα να τον πείσω ότι έχει ακόμα μπροστά του πολλά χρόνια για να
αγωνιστεί και έχει πολλά ακόμα να δώσει στην πατρίδα... Και όταν τον
χαιρέτησα για να φύγω, μου κρατούσε σφιχτά το χέρι, με κοιτούσε στα μάτια λες
και δεν θα με ξανάβλεπε… Μετά γύρισε το πρόσωπό του για να σκουπίσει τα δάκρυα
του και για να μην τον δουν άλλοι συγκινημένο… Και πράγματι δεν
ξαναβρεθήκαμε, αφού μετά από λίγο καιρό έφυγε για πάντα από κοντά μας. Έκτοτε,
σε κάθε προσκύνημα μου στην Παναγία Σουμελά, επισκέπτομαι τον τάφο του
και συνεχίζω μαζί του την κουβέντα που τότε αφήσαμε στη μέση…
Τα έγραψα σήμερα αυτά με την ευκαιρία της δεκάτης εβδόμης επετείου από την
αποδημία του εις Κύριον. Τα έγραψα για να τον θυμηθούμε. Οι καλοί, οι τίμιοι,
οι σοβαροί, οι δίκαιοι και οι πατριώτες, όπως ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, πρέπει
πάντα να μνημονεύονται ! Και να είναι παράδειγμα προς μίμηση.
Αιωνία του η Μνήμη !
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου