Ευριπίδης Μπακιρτζής(1895-1947)
Σχετικά με την βεβήλωση της προτομής του Ευριπίδη Μπακιρτζή στη πλατεία της συμβολής των οδών Ερμού και Παναγή Τσαλδάρη στις Σέρρες το ΚΚΕ σε ανακοίνωση του αναφέρει .
Ρίχνοντας κόκκινη μπογιά στην προτομή του Ευριπίδη Μπακιρτζή του πρώτου προέδρου της ΠΕΕΑ, της Κυβέρνησης του Βουνού, νομίζουν οτι θα πλήξουν το κύρος και του προσώπου του αλλά και του ρόλου που έπαιξε στον απελευθερωτικό αντιστασιακό αγώνα η ΠΕΕΑ, ο θρυλικός ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ και γενικά όλες οι λαϊκές οργανώσεις που μετείχαν εκείνη την εποχή με την καθοδήγηση του ΚΚΕ.
Σήμερα, σε μια εποχή που το πνεύμα αντίστασης και αγώνα εκείνων των ημερών είναι επίκαιρο και αναγκαίο όσο ποτέ, τέτοιες θρασύδειλες ενέργειες όχι μόνο δεν πλήττουν το κύρος όσων μετείχαν θυσιάζοντας τα πάντα και τη ζωή τους αλλά τους αναδεικνύει ακόμα περισσότερο στα μάτια του λαού μας, κάνει πιο έντονη την παρουσία τους και τονίζει την αναγκαιότητα τέτοιων παραδειγμάτων. Η Τ.Ο Σερρών του ΚΚΕ καλεί το λαό να παραδειγματιστεί από τη δράση των αγωνιστών εκείνης της εποχής και να απομονώσει τα στοιχεία που κρύβονται πίσω από την ανωνυμία και το σκοταδισμό και καταφεύγουν σε τέτοιες θρασύδειλες πράξεις. Οι αγωνιστές και οι πρωτοπόροι του λαού δρούσαν και δρουν πάντα στο φως, επώνυμα φανερά και οργανωμένα. Το ίδιο θα συνεχίσουν να κάνουν και τώρα. Τέτοιες μικροπρεπείς ενέργειες δεν αμαυρώνουν το κύρος που έχει η λαϊκή αντίσταση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.
Λίγα λόγια για την μεγάλη δράση αυτού του μεγάλου Σερραίου πατριώτη αξίζει να αφιερώσουμε για να γίνει γνωστό ποια είναι τελικά αυτή η προτομή που προσπερνάμε περνώντας από την πλατεία στη συμβολή των οδών Ερμού και Παναγή Τσαλδάρη στις Σέρρες και να γίνει γνωστή η πορεία και η ιστορία αυτού του Ανθρώπου .
Ο Ευριπίδης Μπακιρτζής Σέρρες 16 Γεναρη 1895 - Φούρνοι Ικαρίας 9Μαη 1947 ήταν Έλληνας Στρατηγός και ηγετικό στέλεχος της Εθνικής Αντίστασης ο οποίος ανέλαβε πρόεδρος (πρωθυπουργός) της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ, γνωστής και ως «Κυβέρνηση του Βουνού») κατά το διάστημα 10 Μάρτη έω; 18 Απρίλη 1944 .
 |
| Ο στρατηγός Ευριπίδης Μπακιρτζής την ημέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ |
Στρατιωτική δράση
Ο Ε. Μπακιρτζής ,υιός του Γραμματέα του Ελληνικού Προξενείου Σερρών Χρίστου Μπακιρτζή και της Δασκάλας Ευθαλίας Ζάκα, εκ της γνωστής οικογένειας των Γρεβενών με πολεμική παράδοση στην Επανάσταση του 1821, εκτός από την αδελφή του Μαρίκα, είχε δύο ετεροθαλείς αδελφούς, εκ των οποίων ο ένας , ήταν διακριθείς Μακεδονομάχος με το ψευδώνυμο «Νίκος ο Σερραίος», και ο άλλος εκτελέσθηκε από τους Βούλγαρους στις Σέρρες το 1916. Το 1911, ο Μπακιρτζής εισήχθη στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και συμμετείχε στον Α” Βαλκανικό Πόλεμο του 1912 , ως δευτεροετής της Σχολής μαζί με τους άλλους Ευέλπιδες, (μεταξύ των οποίων και ο δευτερότοκος υιός του Ελευθερίου Βενιζέλου, Σοφοκλής, με τον οποίο υπήρξαν προσωπικοί φίλοι) και συγκεκριμένα στη Στρατιά της Ηπείρου με το Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών, ως Λοχίας.
Η κήρυξη του Β” Βαλκανικού Πολέμου βρίσκει τον Μακεδόνα στρατιωτικό, τριτοετή εύελπι με το βαθμό του Ανθυπασπιστή, αφού διακρίθηκε στο μέτωπο των επιχειρήσεων, με το 19ο Σύνταγμα Πεζικού. Τον Αύγουστο του 1914, το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου , η εκδήλωση του Εθνικού Διχασμού, που επήλθε λόγω της διαφωνίας επί της ασκηθείσας εξωτερικής πολιτικής μεταξύ Ελευθερίου Βενιζέλου και Βασιλιά Κωνσταντίνου, βρίσκουν τον Ε. Μπακιρτζή να υπηρετεί στην Καβάλα ως Διοικητής ,Ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού. Από τις αρχές του 1916, ως την κατάληψη των περισσοτέρων οχυρών της ανατολικής Μακεδονίας το ίδιο έτος από τους Γερμανοβουλγάρους με την ταυτόχρονη εκκένωση των περιοχών της υπαίθρου από τους ελληνικούς πληθυσμούς, ο Ε. Μπακιρτζής μη ανεχόμενος την επερχόμενη παράδοση του Δ” Σώματος Στρατού ,αποφασίζει να αγωνιστεί για τη διατήρηση της Μακεδονίας στον εθνικό ελληνικό κορμό , με τους Βενιζελικούς Αξιωματικούς της Εθνικής Άμυνας. Ήταν από τους πρώτους Αμυνίτες και διακρίθηκε στη μάχη του Σκρα Ντι Λέγκεν κερδίζοντας το βρετανικό παράσημο D.S.O. Αργότερα, το 1919 μεταβαίνει με υποτροφία για τρία χρόνια στη Γαλλία, όπου και σπουδάζει στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου.
Με την επάνοδό του όμως στην Ελλάδα,το 1921, έμελλε να ξανακούσει το κελάιδισμα του Μάνλιχερ με την προσπάθεια ολοκλήρωσης του οράματος της Μεγάλης Ιδέας. Το 1922, ενώ είχε ήδη φτάσει στον βαθμό του ταγματάρχη, συμμετείχε στην Επαναστατική Επιτροπή του Πλαστήρα που ανέτρεψε στη συνέχεια τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ μετά την Μικρασιατική καταστροφή.
Το 1926, όντας αντισυνταγματάρχης, συμμετείχε ως πρωτεργάτης στο φερώνυμο κίνημα Τζαβέλα-Μπακιρτζή όπου συνελήφθη, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο, πλην όμως δεν εκτελέσθηκε. Το 1928, επανήλθε στο στράτευμα, ως μηδέποτε διωχθείς όπου και υπηρέτησε σε επίλεκτες θέσεις ως επιτελάρχης του Γ΄ Σώματος Στρατού, διευθυντής του 2ου Γραφείου (Πληροφοριών) του ΓΕΣ, καθώς και στρατιωτικός ακόλουθος στις πρεσβείες Σόφιας και Βουκουρεστίου.
Το 1935, συνταγματάρχης πλέον, έλαβε μέρος σε νέο στρατιωτικό κίνημα 1ης Μαρτίου 1935. Δικάστηκε ερήμην και καταδικάστηκε για δεύτερη φορά σε θάνατο περιοριζόμενη όμως η ποινή του σε απόταξη (25 Ιουνίου 1935). Με την επιστροφή όμως του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ του δόθηκε χάρη και επέστρεψε στην Ελλάδα. Λόγω όμως των αντικαθεστωτικών του κινήσεων συνελήφθη λίγο αργότερα και εκτοπίστηκε στον Άγιο Ευστράτιο (1936). Εκεί παρέμεινε μέχρι αρχές του 1937 όταν και μεταφέρθηκε στα Αντικύθηρα όπου και εξορίσθηκε για τρίτη φορά.
Το 1937, ο Μπακιρτζής έφυγε στην Ρουμανία, από όπου επέστρεψε στην Ελλάδα με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, το 1940, όταν και παρουσιάστηκε στο Στρατολογικό γραφείο Θεσσαλονίκης για να ενταχθεί στον στρατό με το βαθμό του απλού στρατιώτη, κάτι που όμως δεν έγινε δεκτό από την Κυβέρνηση Μεταξά.
Εθνική αντίσταση
Έκτοτε, εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση. Αποτέλεσε επίσης, τον πρώτο στρατιωτικό σύνδεσμο μεταξύ Άγγλων -Ελλήνων, με την κωδική ονομασία Προμηθέας Ι κατά την περίοδο της Κατοχής. Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη της αντιστασιακής πολιτικής οργάνωσης ΕΚΚΑ, μαζί με τον φίλο και συμμαθητή του συνταγματάρχη, επίσης απότακτο, Δημήτριο Ψαρρό. Λίγο καιρό αργότερα προσχωρεί στην οργάνωση ΑΑΑ (Αγών – Ανόρθωσις – Ανεξαρτησία) του στρατηγού Στέφανου Σαράφη, και από εκεί στις τάξεις του ΕΑΜ–ΕΛΑΣ. Ήταν διοικητής της ομάδας μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ. Όταν ιδρύθηκε η ΠΕΕΑ στις 10 Μαρτίου του 1944, ανέλαβε προσωρινός της πρόεδρος (πρωθυπουργός). Στις 18 Απριλίου του ίδιου έτους, παραχώρησε την θέση του στον Αλέξανδρο Σβώλο και ο ίδιος ανέλαβε αντιπρόεδρος και γραμματέας επισιτισμού μέχρι την διάλυση της ΠΕΕΑ στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944.
Μεσούντος του Εμφυλίου Πολέμου, το Σεπτέμβριο του 1946, συνελήφθη ως αριστερός και εξορίστηκε στον Άγιο Κήρυκο Ικαρίας και αργότερα στους Φούρνους Ικαρίας. Τον Φεβρουάριο του 1947, η ελληνική κυβέρνηση τού επέτρεψε να καταθέσει στην επιτροπή του ΟΗΕ κλιμάκιο του οποίου ερευνούσε στην Ελλάδα την κατάσταση στην εμφυλιοπολεμική περίοδο. Στις 9 Μαϊου 1947 βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιό του με μία σφαίρα στην καρδιά. Επισήμως, ο θάνατός του καταγράφηκε ως αυτοκτονία.[1] Ο Μπακιρτζής ήταν γνωστός και ως «κόκκινος συνταγματάρχης», επειδή αρθρογραφούσε στον Ριζοσπάστη μ” αυτό το ψευδώνυμο. Μελέτες, λόγοι και σημειώσεις του Μπακιρτζή δημοσιεύθηκαν στο βιβλίο Ευριπίδης Μπακιρτζής, που κυκλοφόρησε το 1981 με επιμέλεια του συγκρατούμενού του στην εξορία Νίκου Μάργαρη.
Ο θάνατος του στρατηγού Μπακιρτζή
Απέναντι από το όμορφο νησάκι της Ικαρίας βρίσκονται οι Φούρνοι. Ένα σύμπλεγμα νήσων με άγρια ομορφιά που στα βυζαντινά χρόνια χρησίμευε ως ορμητήριο κουρσάρων. Από το 1946, οι Φούρνοι χρησιμοποιήθηκαν από το αστικό μοναρχικό κράτος σαν τόπος εξορίας κομμουνιστών και αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.
Εδώ ανάμεσα σε άλλους εκτοπίσθηκε και ο στρατηγός του ΕΛΑΣ Ευριπίδης Μπακιρτζής.
Στις 8 Μαΐου 1947 σκάει σαν βόμβα η είδηση: Ο Μπακιρτζής σκοτώθηκε! Αυτοκτόνησε!
Τα ερωτήματα πέφτουν βροχή από την οικογένεια και τους συντρόφους του. Πως? Γιατί ? Ο αστικός τύπος δίνει ύποπτα μικρή έκταση. Αμφιβολίες για τον τρόπο θανάτου του στρατηγού αρχίζουν να δημιουργούνται και ο τύπος επιμένει να κρατά σιωπή ιχθύος. Μετά από πολλές πιέσεις της οικογένειάς του και των συγκρατούμενών του, μια εξεταστική επιτροπή φθάνει από την κυβέρνηση στο νησί. Μαζί τους θα ενωθεί μετά από απαίτηση της Οργάνωσης Πολιτικών Εξόριστων και της οικογένειάς του και μια αντιπροσωπία 4 αξιωματικών του ΕΛΑΣ.
Ο στρατηγός Μπακιρτζής, έμπειρο επιτελικό μυαλό του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ, έμενε σε ένα μικρό διώροφο σπιτάκι στο επάνω πάτωμα. Το σπίτι ήταν ιδιοκτησία μιας χήρας που είχε έναν γιο που τότε υπηρετούσε στον στρατό. Ο στρατηγός την μοιραία ημέρα ετοιμάζονταν να βγει για μια βόλτα με τους συνεξόριστούς του. Μαζί τους ήταν και ο εργολάβος Αθηνών Δ. Π. που αργότερα κατέθεσε την μαρτυρία του. «Είδαμε τον Ευριπίδη στο μπαλκόνι με το πουκάμισο. Είχε κοπεί στο ξύρισμα για αυτό και άργησε. Μας είπε ότι κατεβαίνει. Λίγο μετά ακούστηκε ένας πυροβολισμό. Τρέξαμε επάνω και είδαμε τον στρατηγό πεσμένο στο κρεβάτι με μια πληγή στο στήθος. Το πιστόλι που τον σκότωσε ήταν πεσμένο κοντά του όμως κάψα ή στο άσπρο πουκάμισο ή κάπνα δεν είδαμε. »
Πως είχε βρεθεί όμως πιστόλι στα πράγματα του Ευριπίδη Μπακιρτζή ;
Αφενός ο εξονυχιστικός έλεγχος των αρχών δεν θα επέτρεπε κάτι τέτοιο. Αφετέρου, στο ότι ο Μπακιρτζής δεν είχε κοντά του πιστόλι συνηγορούν δύο ακόμα σύντροφοί του που τον γνώριζαν καλά και κατάθεσαν στις αρχές. Η κόρη του Ευριπίδη Μπακιρτζή που αρνείται κατηγορηματικά την κατοχή όπλου από τον πατέρα της και ο συνεξόριστος του θανόντος, ναυτεργάτης και πιστός φίλος του στρατηγού Χ. Σ. Ο τελευταίος αναφέρει « Εγώ που τον ήξερα τον στρατηγό και πολλές φορές τον βοηθούσαν να φτιάξει τις βαλίτσες του ξέρω ίσως καλύτερα από όλους. Ο Ευριπίδης δεν είχε πιστόλι»
Η κόρη του στρατηγού και η αδελφή του Μπακιρτζή ζήτησε από τον εισαγγελέα Σάμου να γίνει εκταφή του νεκρού που τάφηκε άρον άρον στο νησί και εμπεριστατωμένη εξέταση στην υπόθεση. Γιατί όπως είπαν ο στρατηγός δεν είχε κανένα λόγο να αυτοκτονήσει. Μάλιστα πριν μερικές ημέρες είχε με γράμμα του ζητήσει ορισμένα βιβλία από την αδελφή του σχετικά με ένα στρατιωτικό-πολιτικό θέμα για την Μέση Ανατολή, για το οποίο επιθυμούσε να συγγράψει μια πραγματεία. «Πως γίνεται» ρωτούν οι συγγενείς του » ένας άνθρωπος που επιθυμεί να αφαιρέσει την ζωή του να είναι έτοιμος για μια τόσο βαθιά πνευματική εργασία?» . Τελικώς ο εισαγγελέας δέχθηκε μονάχα την εκταφή του νεκρού για να γίνει μεταφορά και ταφή του στην Θεσσαλονίκη με την αυστηρή συμμετοχή μόνο των συγγενών του. Ένα περίεργα μεγάλο κλιμάκιο χωροφυλάκων συνόδευσε το κορμί του στρατηγού στο τελευταίο του σπίτι στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Τέλος η υπόθεση έκλεισε με πυκνό σκοτάδι να ρίχνεται επάνω της. Γύρω από το θέμα της πιθανολογούμενης δολοφονίας του στρατηγού, πολλά συζητήθηκαν και από τους συνεξόριστούς του. Ορισμένοι μιλούσαν για μια επίσκεψη που είχε ο στρατηγός τρεις ημέρες πριν τον θάνατό του, από ένα άτομο «βρώμικο». Αυτό το άτομο καταδείκνυαν ως αυτουργό και πράκτορα της ασφάλειας. Έτσι σιγά-σιγά το θλιβερό γεγονός σκεπάστηκε και χάθηκε στην λήθη.
 |
| Τα μέλη της ΠΕΕΑ και ο Μητροπολίτης Ιωακείμ. Από αριστερά προς δεξιά: Κ. Γαβριηλίδης, Στ. Χατζήμπεης, Αγγελος Αγγελόπουλος, Στρατηγός Μανώλης Μάντακας, Γιώργ. Σιάντος, Πέτρος Κόκκαλης, Αλεξ. Σβώλος, Ιωακείμ Κοζάνης, Ευρ. Μπακιρτζής, Ηλίας Τσιριμώκος και Νίκος Ασκούτσης |
Παραπομπές
^ Βασίλειος Κόντης, «Η εδραίωση της αμερικανικής παρουσίας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΣΤ, 2000, σελ. 143
Πηγές
{«Ευριπίδης Μπακιρτζής:Η προσωπικότητα & Η δράση του»,Πρωτεύουσα Μεταπτυχιακή Εργασία, Αριστοτέλης Ν. Σπυριδόπουλος, Α.Π.Θ., Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, Τομέας Νεότερης & Σύγχρονης Ιστορίας & Λαογραφίας, Θεσσαλονίκη 2011}
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου