Ο έρπης ζωστήρας και ο … εξάδελφος μας στην Αφρική

Έχουμε συγγενείς στην Αφρική θα αναρωτηθείτε. Από πού και ως που;

Μην αμφιβάλλετε όμως. Είναι αλήθεια.

Βεβαίως έχουμε. Μάλιστα  τον συγγενή μας αυτόν τον απειλούν με εξαφάνιση. Ποιοι; Οι άνθρωποι βέβαια, ποιοι άλλοι.

Με την καταστροφή των δασών που είναι τα σπίτια τους, με τους πολυετείς τοπικούς πολέμους. Με νάρκες, εκρήξεις και φωτιές και ασφαλώς με την λαθροθηρία.

Αναφέρομαι όπως καταλάβατε στον Γορίλλα ο οποίος είναι ένας μεγαλόσωμος ανθρωπίδης. Ο μεγαλύτερος από τα πρωτεύοντα που υπάρχουν σήμερα στον πλανήτη.

Και τον ονομάζω εξάδελφο μας, μακρινό έστω, διότι εκτός του ότι είμαστε παρακλάδια στο ίδιο εξελικτικό δένδρο, έχουμε και πολύ μεγάλη ομοιότητα στο γονιδιακό μας υλικό.

Παλαιότερα το ανθρώπινο είδος είχε τη δική του ταξινομική οικογένεια (Hominidae), ενώ οι μεγάλοι πίθηκοι τοποθετούνταν σε μια διαφορετική, (Pongidae).

Αυτή η διάκριση στηρίχτηκε σε ορισμένες ανατομικές διαφορές μας όπως τον πολύ αναπτυγμένο ανθρώπινο εγκέφαλο και τη μοναδική για το είδος μας μετακίνηση σε εντελώς όρθια θέση.

Σήμερα οι περισσότεροι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό είναι ξεπερασμένο. Σύμφωνα με την έρευνά τους, οι χιμπατζήδες είναι οι πλησιέστεροι συγγενείς των ανθρώπων και αμέσως μετά είναι οι γορίλες.

Αποδείξεις

Το γενετικό υλικό των πιθήκων είναι ταυτόσημο με αυτό των ανθρώπων σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι διαφορές είναι ιδιαίτερα μικρές στο πυρηνικό DNA. Σε γονίδια που αναλύθηκαν διαπιστώθηκε διαφορά μόνο 1,2% μεταξύ ανθρώπων και χιμπατζήδων και 1,6% μεταξύ ανθρώπων και γοριλών.

Πέρα από αυτό, στο μιτοχονδριακό DNA, το οποίο μεταβάλλεται πολύ ταχύτερα, οι γενετιστές βρήκαν διαφορά 8,8% μεταξύ ανθρώπων και χιμπατζήδων και 10,3% μεταξύ ανθρώπων και γοριλών,

Αν και οι χιμπατζήδες (και τα εξαδέλφια τους οι bonobos) είναι οι πλησιέστεροι συγγενείς των ανθρώπων, οι γορίλες μας μοιάζουν περισσότερο. Για παράδειγμα, τα χέρια και τα πόδια τους μοιάζουν με τα ανθρώπινα περισσότερα από αυτά των άλλων πιθήκων. Επιπλέον οι γορίλες περνούν περισσότερο χρόνο στο έδαφος από τους άλλους πιθήκους, επομένως τα πόδια τους είναι πιο κατάλληλα για περπάτημα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους γορίλες των βουνών.

Τον γορίλα τον βρίσκουμε να κατοικεί αποκλειστικά στα τροπικά δάση της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, (Γκαμπόν, Καμερούν και Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό).

Διακρίνονται δύο είδη, ανάλογα με την περιοχή εξάπλωσης, ο Δυτικός γορίλας (Gorilla gorilla – Γορίλας ο γορίλας), και ο Ανατολικός γορίλας (Γορίλας του Μπέρινγκε – Gorilla beringei).

Σε κάθε είδος διακρίνονται δυο υποείδη. Αυτοί που διαβιούν στις δασώδεις πεδιάδες ή «πεδινοί» γορίλες και αυτοί που προτιμούν μεγαλύτερα υψόμετρα και λέγονται «ορεινοί» γορίλες.

Και αυτοί ασθενούν;

Είναι λογικό πως η γονιδιακή ομοιότητα τους με τον άνθρωπο, τους εκθέτει σε παρεμφερείς κινδύνους.

Πράγματι, εντελώς πρόσφατα ερευνητές από το πανεπιστήμιο Davis στην Καλιφόρνια, ανακοίνωσαν ότι ένας ιός παρόμοιος με τον ιό Epstein-Barr που μολύνει τους ανθρώπους βρέθηκε σε ορεινούς  γορίλες.

Η ανακάλυψη αυτή και η έρευνα που θα ακολουθήσει μπορεί να έχει δυο ωφέλιμες προεκτάσεις:

• Συμβολή στην διατήρηση των βορειοανατολικών γοριλών που όπως είπαμε είναι απειλούμενο είδος
• Ωφέλεια για ανθρώπους με προσβολή από τον ιό Epstein-Barr.

Οι ιοί του έρπητα αποτελούν μια μεγάλη οικογένεια ιών με πολλά γένη και πάνω από 150 μέλη. Μολύνουν σχεδόν όλα τα ζωικά είδη. Έχουν  δίκλωνο DNA ως γενετικό υλικό και περικλείονται από  φάκελο.

Το μέγεθός τους κυμαίνεται μεταξύ 120-300 νανομικρά.

Μέχρι σήμερα στον άνθρωπο έχουν βρεθεί  8 ερπητοϊοί και τους έχει δοθεί η ονομασία Ανθρώπινος Ερπητοϊός 1-8 ή HHV 1-8 (από τα αρχικά Human Herpes Virus 1-8).

Ο ιός Epstein-Barr (EBV που είναι ο HHV-4), ονομάζεται και ιός της λοιμώδους μονοπυρήνωσης που λέγεται και «νόσος του φιλιού» ή «νόσος των ερωτευμένων» αφού ο EBV μεταδίδεται εύκολα με το σάλιο. Συνήθως δεν προκαλεί έντονα συμπτώματα και δεν έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία

Εντούτοις προσβάλλει τα Β – λεμφοκύτταρα και μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη κακοηθειών. Έχει σχετισθεί με το καρκίνωμα του ρινοφάρυγγα, το λέμφωμα Burkitt, την νόσο Hodgkin και άλλες κακοήθειες ειδικά σε ασθενείς που πάσχουν από AIDS

Στην έρευνα που αναφέραμε βρέθηκε ότι στο σάλιο τους οι γορίλες στη Ρουάντα και την Ουγκάντα έχουν τη δική τους εκδοχή αυτού του ιού έρπητα.

Ο ιός είναι συνήθως αδρανής στο σώμα τους και όσοι γορίλες τον έχουν αποτελούν μικρό κίνδυνο για τους ομοειδείς τους. Ωστόσο, ο ιός μπορεί να αποτελεί απειλή για τα βρέφη γορίλα όπως και ο ιός Epstein-Barr μπορεί να είναι κίνδυνος για τα ανθρώπινα βρέφη και τα παιδιά με HIV / AIDS.